Het Slavisch epos

Het is eigenlijk nog nooit zo ter sprake gekomen op mijn blog, maar ik ben al sinds mijn puberteit een groot liefhebber van Jugendstil/Art Nouveau in het algemeen en van de kunstenaar Alfons Mucha in het bijzonder. Misschien zegt de naam je niet zo een-twee-drie iets, maar dat verandert zodra ik plaatjes laat zien van het type werk waar hij beroemd mee is geworden. Je herkent het vast van posters, kaarten, blikken enzovoort. Alfons Mucha is een van de bekendste kunstenaars van de Art Nouveau. Misschien dat ik een andere keer wat meer vertel over de kenmerken en bijzonderheden van deze stijl, maar nu wil ik het hebben over de persoon Mucha en de tentoonstelling die ik in Praag bezocht.

  

Het bekendere werk van Mucha, foto's via Wikipedia

Alfons Mucha is geboren in Tsjechië in 1860. Op zijn 27^e vertrok hij naar Parijs, op dat moment het centrum van de kunst. Zeven jaar later brak hij door, toen hij een poster ontwierp voor de voorstelling Gismonda met Sarah Bernhardt. Vele posters zouden volgen, maar Alfons Mucha ontwierp ook juwelen, meubels, decors en kostuums. In 1910 keerde hij terug naar zijn vaderland en begon aan zijn levenswerk: het Slavisch epos.

Mucha werkt aan het Slavisch epos,
foto via Wikipedia

Mucha wilde het nationalisme in Tsjechië aanwakkeren na de jarenlange overheersing van het Oostenrijks-Hongaarse rijk. De rest van zijn leven werkte hij aan een serie enorme schilderijen waarin hij de historie van het Slavische volk (en dan met name de Tsjechen) weergaf. Hij werkte 18 jaar aan de serie schilderijen en schonk het vervolgens aan de stad Praag. Jarenlang zijn de werken niet te zien geweest; pas in 1963 werden de doeken tentoongesteld in een kasteel in Moravsky Krumlov, in het gebied waar Mucha geboren is. Tot 2010 was het Slavisch epos hier te zien.

Hoewel de familie van Mucha ertegen protesteerde werden de schilderijen naar Praag gebracht. Daar zijn ze nu te bezichtigen in het Veletrzni Palace, een onderdeel van de National Gallery. En daar heb ik ze gezien. De schilderijen waren nog mooier dan ik gedacht had, en mijn verwachtingen waren al hoog gespannen. Je herkent de echte Mucha-stijl in delen van de schilderijen en toch is de aanblik totaal anders dan zijn bekende werk. Het Slavisch epos bestaat uit 20 kolossale schilderijen. De doeken zijn in hun geheel imposant, maar juist in de details ongelooflijk mooi en soms zelfs ontroerend. Sommige delen van de voorstellingen zijn heel kleurrijk, andere delen somber. Af en toe is het heel gedetailleerd geschilderd, maar er zijn ook delen wat minder verfijnd. Maar wat me vooral opviel en raakte was het licht. Het leek wel alsof er licht uit de doeken kwam.

Natuurlijk, ik ben liefhebber en daarom misschien bevooroordeeld, maar je kunt Praag niet bezoeken zonder iets van Mucha te zien. Zijn werk is alom vertegenwoordigd in de Tsjechische hoofdstad (in de St.Vituskathedraal, Obecni Dum en meer) en als je van art nouveau houdt, moet je zeker het Mucha Museum bezoeken. Daar vind je het bekende werk van Mucha: de schitterende posters met de prachtig gestileerde vrouwen.  Maar wil je echt iets bijzonders zien, ga dan naar het Veletrzni Palace (tram 17 of 24) en bewonder het Slavisch epos. Onderstaande foto’s geven namelijk maar een heel kleine impressie.

een klein stukje van een schilderij,
maar dit laat zien wat ik bedoel met licht

overgave

in zijn geheel

en in detail

de geschiedenis van het Slavische volk is niet altijd even vrolijk

de schilderijen hebben veel dramatische plaatjes

soms zelfs angstaanjagend

maar er is ook aandacht voor traditie en folklore