Jutten op Texel

"Strandjutten is het zoeken op het strand van aangespoelde spullen. Het jutten is ontstaan uit pure armoede. Mensen zochten op het strand naar spullen die ze konden gebruiken. Wrakhout ging in de kachel of er werden schuren van gebouwd. Soms legde men zelfs een vuur aan op het strand om de schepen te misleiden en ze naar de kust te lokken om zo de lading te bemachtigen. Tegenwoordig wordt er nog steeds gejut alhoewel dit eigenlijk verboden is. Strandjutten is namelijk illegaal in Nederland."

Bovenstaande is het begin van de omschrijving van strandjutten op Wikipedia. Wie tussen de regels doorleest, ontdekt heel veel interessante kanten aan het strandjutten: geschiedenis, recycling, verboden. De spullen én de verhalen zijn verzameld in het Flora Juttersmuseum, het eerste, echte en grootste strandjuttersmuseum ter wereld, aldus de website (www.juttersflora.nl). Als je geluk hebt, kun je de verhalen horen van de strandjutter zelf tijdens een rondleiding. Spannende verhalen over de strijd met de autoriteiten, concurrentie en collegialiteit onderling, handige trucs om gevonden spullen verborgen te houden, maar ook heel tragische verhalen over schipbreuken.

In het gastenboek schreef ik ‘Geschiedenis in haar puurste vorm’.  Dat is het ook. In het museum vind je de gekste voorwerpen, die elk hun eigen geschiedenis hebben. Nu zal de historie van een stuk touw niet het boeiendste zijn en niet iedere reddingsboei is aangespoeld als gevolg van een schipbreuk (gelukkig), maar toch is ieder gejut artikel op een of andere manier in zee terecht gekomen, en daar hoort het niet van oorsprong. Je vraagt je af hoeveel tranen er zijn vergoten om de verloren strandschepjes of voetballen, welke dromen de verzenders van de flessenpost hadden en hoe in vredesnaam een bordje van Het Drents Landschap in de Noordzee terecht is gekomen.

De verhalen van de jutter, live of via de videofilm,  zijn boeiend. Het zijn allemaal stukjes geschiedenis, maar dan gezien door de ogen van iemand die de bijbehoren aangespoelde spullen heeft gevonden. Een ‘souveniertje’, noemt hij dat. Heel indrukwekkend vond ik het verhaal over de Activ, een Deense schoener die in 1983 verging. Aan boord waren 8 jonge mensen; ze hadden de waarschuwingen over noodweer helaas niet serieus genoeg genomen. Tijdens de reddingsactie met de helikopter zagen de reddingswerkers 6 mensen in het water drijven. Helaas wisten zij op dat moment niet dat er nog twee jongeren moesten zijn. Een jongen en een meisje was het gelukt in een reddingssloep te komen, maar ook zij zijn uiteindelijk omgeslagen in de storm. In het museum is de sloep te zien, evenals het reddingsvest van het meisje en een reddingsboei van het schip zelf. Haar familie heeft veel later het museum bezocht.  Aangrijpend.

Er zijn ook vrolijker verhalen. Ik kan me nog herinneren dat op het journaal berichten waren over aangespoelde televisies. Of gymschoenen. In het museum ligt nog een krantenartikel met foto van trossen bananen op het strand. Ik kan nog wel even doorgaan, maar ga het vooral zelf beleven. Het museum is gelegen tussen De Koog en Den Burg op Texel, je kunt er lekker een kopje koffie of iets fris drinken. En je kijkt je ogen uit! Hieronder volgt een impressie. Ik waarschuw alvast even: het is nogal een kleurexplosie.

het is bijna kunst

 

allemaal uit zee opgevist

ook voor brocanteliefhebbers

op kleur gesorteerd

ook de plafonds hangen vol

gewone dingen worden bijzonder

en nog eentje omdat het actueel is