Top 5 Rijksmuseum

vergeet niet van het
gebouw te genieten

Het Rijksmuseum: huis van de Nachtwacht en onnoemelijk veel meer prachtige kunstwerken. Wat heet, ook het museum zelf is een kunstwerk, zowel het oorspronkelijke gebouw als de aanpassing aan de museale wensen van de 21e eeuw. Ik was er ooit geweest, meer dan 20 jaar geleden, en manlief nog nooit. Hoog tijd voor een uitgebreid bezoek en voor het extra hebben we een rondleiding genomen. Natuurlijk is zo'n uurtje onbegonnen werk in zo'n enorm museum, maar onze gids is er in geslaagd ons een goede algemene introductie te geven én hier en daar nog wat leuke interessante weetjes. Chapeau!

Wij hebben ruim 4 uur doorgebracht in het museum, een beetje dwalend door de eeuwen, zonder vaste route. Voor ons is dat wel een fijne manier. We sjouwen gewoon wat rond en blijven staan bij dat wat onze aandacht trekt. En dat hoeven echt niet de topstukken van het museum te zijn, al blijven die ook fantastisch om naar te kijken. Evenals de bezoekers trouwens.

 

Links het bekende plaatje: veel mensen met audio- en smartphones voor de Nachtwacht. 

Rechts een foto die ik in een minder druk bezocht deel van het museum maakte en die eigenlijk 

veel leuker is.  Het is een Japans meisje, een heel creatief modemeisje (ze had van alles in haar haar, 

waaronder heel passend een paar penselen), die foto's maakt van oude modeplaten.

Top 5

Ik heb een top 5 gemaakt van mijn favoriete kunstwerken van die dag. Heel persoonlijk, ik heb stukken gekozen die 'iets' met mij deden. Het ene stuk trok zo mijn aandacht dat ik alle prachtige werken er om heen niet meer zag (en daar zaten niet de minste namen tussen, zoals Van Gogh). Bij een ander kunstwerk was ik niet weg te slaan, omdat ik het zo boeiend vond. Soms gaat het om kleur of vorm, soms is iets gewoon intrigerend en soms is het iets anders wat je niet kunt definiëren. Voor mij is dat ook de essentie van kunst: je moet er iets bij voelen. Of het nu nieuwsgierigheid, verbazing, bewondering, melancholie, verdriet, blijheid of gewoon fascinatie is: als je er iets bij voelt, dan is het als kunst geslaagd. En het mooie is dat ieder kunstwerk bij ieder mens iets anders teweegbrengt.

In willekeurige volgorde zijn dit de 5 werken die mij het meest aanspraken (sorry melkmeisje, je was een goede zesde).

Ik heb geen flauw idee waarom deze dame mij zo trok. Misschien is het de onschuld die ze uitstraalt, het jonge prachtige gezichtje met toch een beetje een droevige blik, en dat tegen een sprankelende gouden achtergrond. In ieder geval viel dat kleine bordje onderin een vitrine mij direct op en in een ruimte met impressionisten (waar ik erg van houd) is dat toch bijzonder. Het aardewerk bord is gemaakt door Théodore Deck en beschilderd door Raphaël Collin. Parijs, omstreeks 1885.

foto van Rijksmuseum

 

Het enige werk uit de eregalerij in mijn top 5: Stilleven met kalkoenpastei van Pieter Claesz (1627). En ook nu kan ik niet echt zeggen waarom ik niet bij dit schilderij weg was te slaan, terwijl er zo veel minstens zo prachtige stillevens hangen. Was ik in eerste instantie vooral geboeid door de oesters en na de rondleiding door het bordje met zout en peper, na heel lang kijken bleek het toch vooral de linkerkant van het schilderij te zijn dat mij daar hield. Je zou zo een olijfje willen pakken, ware het niet dat dan het alarm van het Rijks af zou gaan. Maar let vooral op die tinnen kan. Ik zweer je, ik zou niet verbaasd zijn geweest als ik mijn eigen weerspiegeling (vrouw met fototoestel) in die kan had gezien. Sterker nog, ik was verbaasd dat ik het niet zag.

Waterkan met plant- en bloemmotieven. Dat is de officiële benaming van dit zilverwerk van Edward Chandler, gemaakt ongeveer 1874. Maar die naam gaat natuurlijk volledig voorbij aan de ster van dit werk, de sprinkhaan. De kan komt uit New York en men denkt dat het van Tiffany is. Hoe dan ook, deze kan heeft wat mij betreft alles in zich wat ik mooi vind. De vorm is strak en robuust, bijna landelijk. De hamerslag versterkt dat. Eigenlijk is het gewoon een heel stoere kan. Maar dan heb je die prachtige graveringen van bloemen en planten (en vlinders en een libelle), heel gedetailleerd en sierlijk. En die sierbanden langs het gladde oor. Dat vind ik dan weer leuk, zo'n glad oor met heel andere soort decoratie, alsof de kan halverwege door een andere kunstenaar overgenomen is. Maar de 'star of the show' is en blijft de sprinkhaan.
(foto van Rijksmuseum)

Manlief weet het al: als ik een schilderij of tekening erg mooi vind, dan zou het wel eens een Toorop kunnen zijn. Jan Toorop, om precies te zijn. Zo ook dit schilderij uit 1900. Ik herkende het eigenlijk nog niet eens direct als een Toorop (zo'n kenner ben ik nou ook weer niet), maar ik vond het meteen een prachtig schilderij. Vooral vanwege de kleuren en het 'sfeertje'; alsof je door een voile of vitrage naar het doek kijkt. Komt natuurlijk door al die stipjes, maar het geeft een mooi effect. Dit schilderij heet 'Portret van Marie Jeanette de Lange'. Zij was voorzitter van de Vereeniging van Verbetering van Vrouwenkleding. Ik bedoel maar.... alleen dat al vind ik geweldig. Ze heeft een serene uitstraling, zoals ze daar zit te lezen. (foto van Rijksmuseum)

Als toetje gooi ik er nog even een designklassieker tegenaan: de zigzagstoel. Het is een ontwerp van Gerrit Rietveld en gemaakt door Gerard van de Groenekan. Ik blijf me verbazen over veel ontwerpen uit de jaren 20 en 30; ze zijn zo ongelooflijk modern, zo vooruitstrevend. Kijk, nu vinden we die lijnen en strakke vormen heel gewoon, maar in die tijd... Nu zou de bekendste Rietveldstoel (de rood-blauwe) het echt niet redden tot mijn top 5, ook al is die nog weer veel eerder gemaakt dan deze en net zo innovatief. Wat mij in de zigzagstoel zo aanspreekt, is de eenvoud van het ontwerp en de eenvoud van het materiaal. Misschien is dat dan toch de brocanteliefhebber in mij: het hout met verkleuringen, die schroeven aan de voorkant. De strakke perfecte vorm alleen doet het niet voor mij, juist de combi met die imperfecties maken deze stoel tot een favoriet. Ik moet er trouwens niet aan denken dat ik er op moet zitten. Het ziet er niet erg comfortabel uit, maar misschien valt het mee. Ik kon het niet proberen, dat alarm van het Rijks...